DiyarName.Com

Kevirê Reş Li Ser Kevirê Spî

Dîrok: 05/07/2020

César VALLEJO*

Di rojeke rêjnebaranê de ez ê li Parîsê bimirim,

rojek ku wa ji vêga ve bûye bîranîn!

Ez ê bimirim li Parîsê, -ez li ber vê nakevim!-

Belkî wek îro, pêncşemeke payizê.

Pêncşemekê, erê; lew îro, pêncşem e, û li wê

hinga ez van risteyan lêtînim, diazire jana lûleyên milê min,

nola îro min qe tahm nekir, ebed!

û li serê rê û dirban, li tenahiya xwe nehesilîm!

César Vallejo mir, bi derbên hûr û giran

digel bela xwe di kesî nedabû jî;

lê hatin xezebê bi kevir û daran,

dan ber kindiran;

şahid e temamê pêncşeman, û lûleyên hestiyan,

rê, tenêtî, û baranan...

***

*CESAR VALLEJO, ango bi navê xwe yê din César Abraham Vallejo Mendoza, nivîskar û helbestkarekî karîger ê Perûyî ye. 16 adara 1892’yan li li bakurê Perûyê, li bajarê Santiago de Chucoyê, li gundekî biçûk ê çiyayên Andê çêbûye. Ji malbateke ku bi‘esil binecih-îspanyol e. Di salên ciwaniyê de pêwendî ligel helbestê daniye.

Dad û wêje xwendiye, çend caran dev ji xwendinê berdaye û dîsa lê vegeriyaye. Di 1915’an de di beşa wêjeya îspanyolî de lisansa bilind xwendiye. Di 1921’ê de li Trujilloyê, wexteke kurt di girtîgehê de maye. Di 1923’yan de koçî Parîsê kiriye û heta bi mirina xwe li Parîsê niştecih maye. Karê rojnamegeriyê jî têde gelek kiriye. Têbiniyên gerê, gotar û lîstikên şanoyê nivîsiye. Tev li şerê navxweyî yê Îspanyayê bûye û pêwendiyeke wî ya dostane bi F.Garcia Lorca, Rafael Albertî û gelek helbestkarên din re çêbûye.

César Vallejo, yek ji helbestkarên mezin yên ziman-îspanyol tê binavkirin. Wekî helbestkarê herî navdar ê Perûyê tê zanîn û her wiha yek ji nûjenparêzê welatên Amerîkaya Latîn ê sedsala 20’an e.

Temayên helbestên wî bêtir mijarên civakî yên wekî bindestî, newekhevî, mirin, êş, kêm be jî evîn û helbet Parîsa ku lê miriye ye!

Bêtir bi îspanyolî û kêmtir be jî bi fransî nivîsiye.

César Vallejo, 15’ê Nîsana 1938’an, rojeke înê (ne pencşemê!) ya bi şilî li Parîsa Fransayê miriye û navê wî piştî mirina wî deng daye!

Hin berhemên wî:

- Los Heraldos Negros/Peyamnêrên Resiyê: 1919, Helbest

- Trilce: 1922, Helbest

- Tungsten: 1931, Roman

- Poèmes Humains/Helbestên Însên: 1939(P.M.), Helbest

- Poésie Complète/Hemû Berhem: 1965 (P.M.), Helbest

Têbiniya Diyarnameyê: Nivîskarê me Yeqîn H. ji niha û pêde dê du hefteyan carek helbestek, an pexşanek Cesar Vallejo wergerîne û di quncikê xwe de pêşkêşî we bike.